Formacje świecowe są to specyficzne układy świeczek, które pojawiają się na wykresach świecowych i mają charakterystyczny wygląd. Te rynkowe struktury pomagają w identyfikacji zmian sił rynkowych. Dzięki ich trafnej analizie część traderów może założyć pozycje o korzystnej relacji ceny do zysku. Układy świec mogą także być sygnałem do dalszej dominacji strony popytowej lub podażowej.
Formacje świecowe mogą zwiastować zarówno odwrócenie, jak i kontynuację trendu rynkowego. Układy świeć mogą dotyczyć zarówno pojedynczych świeczek (młot, wisielec), jak i formacji składających się z wielu „składników”. Warto również pamiętać, że formacje świecowe mają charakter uniwersalny. Mogą być stosowane zarówno na rynku akcji, towarów jak i walut.
Oczywiście warto formacje świecowe odnosić do „szerszego kontekstu” jakimi są okolice ważnych wsparć i oporów oraz trendów wyższego rzędu. Kolejnym czynnikiem pomocnym we właściwej interpretacji formacji świecowych jest spojrzenie na szeroki rynek (indeksy, branżę). Pomoże to „odsiać” formacje, które mają niską realizację pozytywnego scenariusza (odsiewanie „fałszywych sygnałów”).
Formacje cenowe odwrócenia trendu
Wspomniane formacje świecowe zapowiadają odwrócenie dotychczas panującego trendu. Bardzo silnymi sygnałami są formacje odwrócenia trendu, które są zgodne z trendem wyższego rzędu. Przykładem jest powstanie układu zwiastującego odwrócenie trendu wzrostowego, który występuje podczas „słabego” trendu wzrostowego, który jest korektą silnego trendu spadkowego. W takiej sytuacji formacja odwrócenia trendu wzrostowego (np. wisielec) może wygenerować sygnał o bardzo korzystnej relacji zysku do ryzyka.
Innym przykładem jest formacji odwrócenia trendu spadkowego, które występują podczas „słabego” trendu spadkowego, który jest tylko korektą silnego trendu wzrostowego. W takiej sytuacji formacja odwrócenia trendu spadkowego (młot) może wygenerować sygnał o bardzo korzystnej relacji zysku do ryzyka.
Należy unikać „słabych” formacji świecowych zapowiadających zmianę trendu. Jest to sytuacja, kiedy zmiana sygnał zmiany trendu występuje przeciwko trendowi wyższego rzędu.
Formacja harami
Harami, jest to formacja świecowa składająca się z dwóch świec. Formacja ta zapowiada odwrócenie dotychczasowego trendu. Wygląd harami jest charakterystyczny. Pierwsza świeczka jest „silną” świeczką (duży korpus, który jest spadkowy lub wzrostowy). Część z nich może zapowiadać kontynuację poprzedniego trendu.
Jednak kolejna świeczka ma mały korpus, który z reguły sygnalizuje niezdecydowanie rynkowe. Oznacza to, że poprzednia siła rynkowa (popyt albo podaż) wyczerpała swoje siły, i nie jest w stanie kontynuować poprzedniego trendu. Po nim następuje odwrócenie trendu. Harami może zapowiadać zarówno odwrócenie trendu wzrostowego jak i spadkowego. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Formacja krzyża harami
Krzyż harami jest specyficzną formacją harami. Tak jak podstawowa wersja, krzyż harami składa się z dwóch świec. Z reguły pierwsza świeczka ma duży korpus, zgodny z trendem (np. w przypadku spadkowego krzyża pierwsza świeczka jest wzrostowa), co zwiększa prawdopodobieństwo kontynuacji trendu.
Następna świeczka jest klasyczną świecą doji (lub zbliżoną do doji). Jest to typ świecy, który potwierdza ogromne niezdecydowanie jakie panuje na rynku. Z tego powodu następuje potwierdzenie wyczerpania się poprzednich sił rynkowych, które nie są w stanie doprowadzić do kontynuacji trendu. W związku z tym następuje odwrócenie rynku. W przypadku wzrostowego krzyża harami następuje zakończenie trendu spadkowego i rozpoczęcie impulsu wzrostowego. Krzyże harami można podzielić na wzrostowe oraz spadkowe. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Zasłona ciemnej chmury
Formacja zasłony ciemnej chmury pojawia się podczas trendu wzrostowego. Zapowiada zwiększone prawdopodobieństwo odwrócenia trendu albo mocniejsze, spadkowe odreagowanie. Formacja składa się z dwóch świeczek. Pierwsza jest zgodna z panującym trendem (świeczka wzrostowa o dużym, białym korpusie). Po takiej świeczce na rynku panuje przekonanie o nieuchronności dalszej zwyżki.
Początek kształtowania się drugiej świeczki jest zgodny z nastrojami z poprzedniej. Otwarcie rozpoczyna się od luki wzrostowej. Wyższe otwarcie zachęca część traderów do podłączenia się pod ruch wzrostowy. W efekcie następuje kontynuacja impulsu zwyżkowego.
Kiedy wydaje się, że dalsze wzrosty są tylko kwestią czasu, następuje pojawienie się sprzedających. Ma ono dwa źródła. Jednym z nich jest zamykanie zyskownych pozycji przez posiadaczy długich pozycji, drugim źródłem jest aktywacja sprzedających. Doprowadza to do domknięcia luki wzrostowej, co pokazuje chwilową siłę niedźwiedzi. Spadkowe odreagowanie trwa dalej.
W tej formacji zamknięcie drugiej świeczki jest zawsze poniżej połowy pierwszej świeczki. Formacja zasłony ciemnej chmury ma uniwersalny charakter, pojawia się zarówno na ryku akcji, surowców, rynku walutowego. Zasłona ciemnej chmury jest także widoczna na różnych interwałach: od krótkoterminowych (minutowe) do długoterminowych (miesięczne). Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Młot
Formacja młota jest jedną z najbardziej popularnych „jednoskładnikowych” formacji świecowych zwiastujących odwrócenie trendu spadkowego. Młot ma charakterystyczny wygląd. Świeczka składa się z dużego dolnego cienia oraz niewielkiego korpusu, który może być zarówno wzrostowy, jak i spadkowy. Inwestorzy, którzy są bardzo wybredni wybierają tylko „klasyczne” formacje młota. „Klasyczny” młot nie ma górnego cienia. Jednak większość inwestorów dopuszcza istnienie „górnego cienia”, który może stanowić od 10% do 20% całej świecy. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Wisielec
Formacja wisielca (podobnie jak młota) to jedna z najbardziej popularnych formacji świecowych zwiastujących odwrócenie trendu. W przypadku pojawienia się formacji wisielca, wzrasta prawdopodobieństwo odwrócenia trendu wzrostowego.
Wisielec ma charakterystyczny wygląd. Świeczka składa się z dużego dolnego cienia oraz niewielkiego korpusu, który może być zarówno wzrostowy, jak i spadkowy. „Klasyczny” wisielec nie ma górnego cienia, jednak dopuszczalna jest sytuacja, kiedy górny cień stanowi od 10%-20% całej świecy. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Formacje cenowe kontynuacji trendu
Wspomniane formacje świecowe zapowiadają kontynuację dotychczas panującego trendu. Bardzo silnymi sygnałami sią formacje kontynuacji trendu, które są zgodne z trendem wyższego rzędu.
Pojawienie się formacji kontynuacji trendu, który jest przeciwny do trendu wyższego rzędu (np. formacja trójki bessy podczas trendu wzrostowego) może powodować niskie prawdopodobieństwo zakończenie formacji zyskiem. Trader zawsze powinien pamiętać, że samo pojawienie się formacji kontynuacji trendu należy rozpatrywać w szerszym kontekście.
Trójka hossy
Jest to formacja świecowa, która zapowiada kontynuację trendu wzrostowego. Trójka hossy składa się z „trzech części”. Pierwsza część formacji składa się z jednej wzrostowej świeczki (o silnym korpusie).
Druga część formacji składa się ze spadkowych świeczek. Podręcznikowo, formacja składa się z trzech spadkowych świec. Zdarza się jednak, że formacja składa się z dwóch lub więcej spadkowych świeczek.
Trzecia część formacji, to duża, wzrostowa świeczka, która potwierdza przewagę strony popytowej. Świeczka powinna zamknąć się powyżej maksimum pierwszej świeczki formacji. Mniej „restrykcyjni” traderzy akceptują naruszenie maksimum pierwszej świeczki. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Trójka bessy
Jest to formacja świecowa, która zapowiada kontynuację trendu spadkowego. Trójka bessy składa się z „trzech części”. Pierwsza część formacji składa się z silnej spadkowej świeczki (o dużym korpusie).
Druga część formacji składa się ze wzrostowych świeczek. Podręcznikowo, formacja składa się z trzech wzrostowych świec. Zdarza się jednak, że formacja składa się z dwóch lub więcej wzrostowych świeczek.
Trzecia część formacji, to duża, spadkowa świeczka, która potwierdza przewagę strony podażowej. Świeczka powinna zamknąć się poniżej minimum pierwszej świeczki formacji. Mniej „restrykcyjni” traderzy akceptują naruszenie minimum pierwszej świeczki. Więcej informacji na temat formacji znajduje się pod tym linkiem.
Okno hossy (luka hossy)
Okno hossy jest to japońska wersja „luki wzrostowej”. Dla zwolennika analizy świec japońskich okno hossy może zostać zamknięte (odpowiednik „zachodniego” wypełnienia luki). Okno hossy jest to formacja cenowa zapowiadająca kontynuację trendu wzrostowego. Formacja składa się z dwóch świec. Okno (luka startowa) pojawia się wtedy kiedy minimum bieżącej ceny jest powyżej maksimum „świecy startowej”. Pusty obszar na wykresie to właśnie wspomniane „okno”. Zdarzają się sytuacje, kiedy stronie podażowej uda się „domknąć” okno. Więcej informacji na temat luki hossy znajduje się pod tym linkiem.
Okno bessy (luka bessy)
Formacja okna bessy jest to japońska wersja „luki spadkowej”. Okno bessy jest to formacja cenowa zapowiadająca kontynuację trendu spadkowego. Formacja składa się z dwóch świec. Okno (luka startowa) pojawia się wtedy, kiedy maksimum bieżącej ceny jest poniżej minimum „świecy startowej”. Pusty obszar na wykresie to właśnie wspomniane „okno”. Zdarzają się sytuacje kiedy stronie popytowej uda się „domknąć” okno.
Podsumowanie
Znajomość formacji świecowych, może być przydatną umiejętnością w warsztacie inwestora. Umiejętność rozpoznawania formacji świecowych kontynuacji oraz odwrócenia trendu mogą pozwolić na zrealizowanie transakcji z bardzo korzystną relacją zysku do ryzyka. Oczywiście zawsze warto spojrzeć na inne metody analizy technicznej, aby potwierdzić sygnały płynące z formacji świecowych. Warto również pamiętać o tym, że formacje odwrócenia trendu mogą być sygnałem do zamknięcia pozycji (np. formacja odwrócenia trendu wzrostowego może zachęcić do zamknięcia długiej pozycji).
Formacje świecowe mogą być zarówno składać się tylko z jednej świeczki (młot, wisielec) jak i z kilku „komponentów”, które składają się na formację (np. trójka hossy).